The Discovery of DNA – a Discovery That Made Life Both Easier and Harder | Punjabi Documentary, DNA: ਤੁਹਾਡੀ ਪਹਿਚਾਣ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ – ਰਹੱਸ, ਸੱਚਾਈਆਂ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ
ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਨੱਕ ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਂ ਵਰਗੀ ਕਿਉਂ ਹੈ ਜਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਵਾਲ ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਵਰਗੇ ਕਿਉਂ ਹਨ? ਸਾਡੇ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਰੂਪ ਕਿਵੇਂ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ? ਕੀ ਅਸੀਂ ਕਦੇ DNA ਨੂੰ “ਐਡਿਟ” ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ? ਆਓ, ਅੱਜ ਅਸੀਂ DNA ਦੇ ਰਹੱਸਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹੀਏ, ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕੁਝ ਆਮ ਭਰਮ (Myths) ਅਤੇ ਸਚਾਈਆਂ (Facts) ਨੂੰ ਸਮਝੀਏ, ਅਤੇ ਜਾਣੀਏ ਕਿ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
DNA ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੁਝ ਆਮ ਭਰਮ (Myths) ਅਤੇ ਸਚਾਈਆਂ (Facts)
ਹਰ ਖੋਜ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਵੀ ਜੁੜ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। DNA ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹੀ ਗਲਤਫਹਿਮੀਆਂ ਹਨ:
-
Myth: DNA ਟੈਸਟ ਸਿਰਫ਼ ਕਤਲ ਜਾਂ ਅਪਰਾਧ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ✅ Fact: DNA ਟੈਸਟ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ (ancestry tracking), ਸਿਹਤ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ (health screening), ਅਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਜੈਨੇਟਿਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ (rare genetic diseases) ਦੀ ਪਛਾਣ।
-
Myth: ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ DNA ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ✅ Fact: ਹਰ ਜੀਵ ਦੀ DNA ਵਿਲੱਖਣ (unique) ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਂਗਲੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਪਛਾਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
-
Myth: DNA ਨੂੰ ਐਡਿਟ ਕਰਨਾ ਅਨੈਤਿਕ ਜਾਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ।
- ✅ Fact: ਜੇ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ CRISPR ਵਰਗੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਅਨੇਕ ਲਾਇਲਾਜ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਮੈਡੀਕਲ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਹੈ।
DNA: ਤੁਹਾਡੀ ਜੈਵਿਕ ਪਹਿਚਾਣ ਦਾ ਮੂਲ
“ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਨੱਕ ਮਾਂ ਵਰਗੀ ਕਿਉਂ ਹੈ ਜਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਿਰ ਦੇ ਵਾਲ ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਤਾ ਵਰਗੇ ਕਿਉਂ?”
DNA (Deoxyribonucleic Acid) ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਮੂਲ ਰਸਾਇਣਕ ਅਣੂ (molecule) ਹੈ ਜੋ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਹਰ ਪੱਖ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। 1953 ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਿਗਿਆਨੀਆ—ਜੇਮਜ਼ ਵਾਟਸਨ (James Watson) ਅਤੇ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਕ੍ਰਿਕ (Francis Crick)—ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਕੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬ ਲਿਆ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਖੋਜ ਸੀ DNA ਦੀ ਡਬਲ ਹੇਲਿਕਸ (double helix) ਬਣਤਰ — ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਅਣੂ ਜੋ ਸਾਡੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਜੈਵਿਕ ਗੁਣਵੱਤਾਵਾਂ (biological traits) ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਪਿਤਾ ਦੀ ਗੰਜ (baldness) ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ? ਜਾਂ ਇੱਕ ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਜਾਂ ਰੰਗ ਉਸਦੀ ਧੀ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਉਸਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕਾਰਨ ਹੈ – DNA ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਜੈਨੇਟਿਕ ਕੋਡ (genetic codes)।
DNA ਕੀ ਹੈ? ਇਸਦੀ ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਕੰਮ
DNA (Deoxyribonucleic Acid) ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਅਣੂ ਹੈ ਜੋ ਹਰੇਕ ਜੀਵਧਾਰੀ ਦੇ ਸੈੱਲ (cell) ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਰ ਨਿਊਕਲਿਓਟਾਈਡ: ATCG (ਅਡੇਨਾਈਨ (A), ਥਾਈਮਾਈਨ (T), ਸਾਈਟੋਸੀਨ (C), ਅਤੇ ਗੁਆਨਾਈਨ (G)) ਦੇ ਮਿਲਣ ਨਾਲ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੋਡ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ — ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਲੰਬਾਈ, ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਰੰਗ, ਆਵਾਜ਼, ਰੰਗਤ ਅਤੇ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਤੱਕ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਡਬਲ ਹੇਲਿਕਸ (double helix), ਮਤਲਬ ਡਬਲ ਸਪੀਰਲ, ਆਕਾਰ — ਜੋ ਇੱਕ ਘੁੰਮਣ ਵਾਲੀ ਪੌੜੀ ਵਰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ — ਇਹ DNA ਦੀ ਵਿਲੱਖਣਤਾ (uniqueness) ਹੈ। ਵਾਟਸਨ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਕ ਨੇ ਰੋਜ਼ਾਲਿੰਡ ਫਰੈਂਕਲਿਨ (Rosalind Franklin) ਦੇ X-ray diffraction ਤਸਵੀਰਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ DNA ਦੀ ਸੰਭਾਵਿਤ ਬਣਤਰ ਦਾ ਮਾਡਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਖੋਜ ਕੈਂਬ੍ਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (Cambridge University) ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਅਤੇ 1953 ਵਿੱਚ “ਨੇਚਰ (Nature)” ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਛਪ ਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ।
DNA ਅਤੇ ਜੈਨੇਟਿਕਸ: ਕਿਵੇਂ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਸਾਡਾ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਰੂਪ?
DNA ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੋਲਦੇ ਹੋ, ਸੋਚਦੇ ਹੋ, ਦਿਖਦੇ ਹੋ, ਜਾਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ। “ਜੀਨ (genes) ਤੁਹਾਡੀ ਪਹਿਚਾਣ ਦੇ ਅੰਦਰਲਾ ਨਕਸ਼ਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ!” ਹਰੇਕ ਮਨੁੱਖ ਦੇ DNA ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 3 ਅਰਬ (3 ਬਿਲੀਅਨ) ਅੱਖਰ (letters) ਹੁੰਦੇ ਹਨ — ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਮੁੱਖ ਜੈਨੇਟਿਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਿਖੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
DNA ਦੀ ਖੋਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀ ਵੱਡੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਈਆਂ?
DNA ਦੀ ਖੋਜ ਨੇ ਮੈਡੀਕਲ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਨੋਮ ਸੀਕਵੈਂਸਿੰਗ (Human Genome Sequencing), DNA ਟੈਸਟਿੰਗ, ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ ਟਰੈਕਿੰਗ (ancestry tracking), ਜੈਨੇਟਿਕ ਵਿਕਾਰਾਂ (genetic disorders) ਦੀ ਪਛਾਣ — ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਮੌਜੂਦਾ ਤਕਨੀਕਾਂ DNA ਦੀ ਖੋਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੋਈਆਂ।
DNA ਟੈਸਟ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? | “ਤੁਹਾਡਾ ਜਵਾਬ ਇੱਕ ਥੱਕੀ ਚਿੱਟੀ ਰੂ (cotton swab) ਵਿੱਚ ਲੁਕਿਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ!”
DNA ਟੈਸਟ ਕਰਨਾ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੇਵਲ ਤੁਹਾਡੀ ਲਾਰ (saliva), ਜਾਂ ਗੱਲ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਲਏ ਗਏ ਸੈੱਲ (cells) ਨਾਲ ਲੈਬ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਪੂਰੀ ਜੈਨੇਟਿਕ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ (genetic profile) ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਟੈਸਟ ਲਈ ਲੈਬ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੀ ਸਲਾਈਵਾ ਸਵੈਬ ਜਾਂ ਬਲੱਡ ਸੈਂਪਲ ਚਾਹੀਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਨਿਊਕਲਿਕ ਐਸਿਡ (DNA) ਕੱਢ ਕੇ ਉਹ DNA ਸੀਕਵੈਂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਟੈਸਟ ਰਾਹੀਂ ਤੁਹਾਡੀ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ (ancestry), ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ, ਜਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜੈਵਿਕ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ (biological relationships) (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਿਤਾ-ਪੁੱਤਰ) ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਫੋਰੈਂਸਿਕਸ ਅਤੇ ਪੁਲਿਸ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ DNA ਦਾ ਰੋਲ
DNA ਟੈਸਟਿੰਗ ਨੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆਂਦਾ। ਜਿੱਥੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਗਵਾਹੀ ਜਾਂ ਸਬੂਤ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਸੀ, ਹੁਣ ਤੁਹਾਡੇ ਸਿਰ ਦਾ ਇੱਕ ਵਾਲ (micro hair), ਜਾਂ ਖੂਨ ਦੀ ਇੱਕ ਬੂੰਦ (drop of blood) ਵੀ ਮੁਲਜ਼ਮ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਫੋਰੈਂਸਿਕਸ ਵਿਗਿਆਨ (Forensics science) ਵਿੱਚ DNA ਫਿੰਗਰਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ (DNA fingerprinting) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਧੀ 1984 ਵਿੱਚ ਐਲੇਕ ਜੈਫਰੀਜ਼ (Alec Jeffreys) ਵੱਲੋਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। DNA ਮੈਚ, ਜਾਂ ਨਾ ਮੈਚ ਹੋਣਾ ਕਿਸੇ ਮੁਲਜ਼ਮ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਜਾਂ ਸਜ਼ਾ ਕਰਵਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ DNA ਮੈਚ ਹੋਣਾ ਸਾਬਤ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਪੱਕੀ ਗਵਾਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਗਵਾਹੀ ਜਾਂ ਸਬੂਤ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ।
CRISPR: ਇੱਕ ਤਕਨੀਕ, ਕੀ ਅਸੀਂ DNA ਨੂੰ “ਐਡਿਟ” ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ!
“ਜਿਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਵਰਡ (Word) ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ ਠੀਕ ਕਰਦੇ ਹੋ, CRISPR ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੀਨਾਂ ਨੂੰ ਐਡਿਟ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ!”
CRISPR ਇੱਕ ਤਕਨੀਕ (gene editing tool) ਹੈ ਜੋ DNA ਵਿੱਚ ਸਿੱਧੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜੀਨ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਖਾਮੀ ਹੈ, ਤਾਂ CRISPR ਰਾਹੀਂ ਉਸਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਕਨੀਕ ਜੈਨੀਫਰ ਡੂਡਨਾ (Jennifer Doudna) ਅਤੇ ਇਮੈਨੂਏਲ ਚਾਰਪੇਂਟੀਅਰ (Emmanuelle Charpentier) ਵੱਲੋਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। CRISPR ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਅੰਧਾਪਨ (blindness), ਲਿਊਕੀਮੀਆ (ਕੈਂਸਰ) ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਦਵਾਈ: ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਦਵਾਈ (Personalized Medicine)
ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਦਵਾਈ (Personalised Medicine), ਮਤਲਬ ਜੀਨ-ਅਧਾਰਤ ਇਲਾਜ (gene-based treatment), ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਬਹੁਤ ਰੋਸ਼ਨ ਹੈ। ਹੁਣ ਦਵਾਈਆਂ “one-size-fits-all” ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਜੀਨ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ (gene profile) ਅਨੁਸਾਰ ਮਿਲਣਗੀਆਂ। ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਜਿਸਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਵਾਈ ਦੁਆਰਾ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ, ਉਸ ਲਈ DNA ਦੀ ਟੈਸਟ ਰਾਹੀਂ ਖਾਸ ਤਰੀਕਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅੱਗੇ ਆਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਵਜਨਮੇ ਬੱਚੇ ਦੇ DNA ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਵੇ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਨਿਸ਼ਕਰਸ਼: ਕੀ DNA ਸਾਡੀ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਚਾਬੀ ਹੈ?
DNA ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਅਣੂ (molecule) ਨਹੀਂ, ਇਹ ਮਨੁੱਖੀ ਸਮਝ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਪਿਛਲੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ, ਸਾਡੇ ਰੂਪ, ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਜੈਨੇਟਿਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। DNA ਦੀ ਖੋਜ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੇਤਰ, ਮੈਡੀਕਲ ਰਿਸਰਚ, ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਿਵਸਥਾ, ਅਤੇ ਅਨੁਵੰਸ਼ਿਕ (hereditary) ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਅਦਭੁੱਤ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਖੋਜ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਲਈ, ਸਗੋਂ ਪੂਰੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਅੰਮੋਲ ਖਜ਼ਾਨਾ ਹੈ। “ਸਾਡੀ ਪਛਾਣ, ਸਾਡਾ ਰੂਪ, ਅਤੇ ਸਾਡਾ ਭਵਿੱਖ — ਇਹ ਸਭ DNA ਦੇ ਇੱਕ ਨਕਸ਼ੇ (blueprint) ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।“
ਤੁਹਾਨੂੰ DNA ਬਾਰੇ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿਵੇਂ ਲੱਗੀ? ਕੀ ਤੁਹਾਡੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹੋਰ ਸਵਾਲ ਹਨ? ਹੇਠਾਂ ਕੁਮੈਂਟ ਸੈਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਜ਼ਰੂਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰੋ।